Hoewel we weten dat de uitdrukking niet voor niets is: “it takes two to tango”, voelt het soms voor een van de partners dat hij/zij als enige echt in de relatie aan het werk zijn. Dat de ander gewoonweg niet z’n best doet. Het is zeer waarschijnlijk dat jullie het slachtoffer zijn van de strijd tussen de chimpansee en de schildpad.
De geboorte van een chimpansee en schildpad
De chimpansee en schildpad staan symbool voor gedrag dat je leert in je kindertijd.
De schildpad trekt zich terug
Stelt u zich eens voor dat u drie jaar oud bent: wat is dan uw wereldvisie? Nou heel eenvoudig: de wereld draait om u! U komt vervolgens de woonkamer binnen omdat er een verjaardag aan de gang is en in tegenstelling tot wat u verwacht, besteedt niemand echt aandacht u. Geen peuter van drie zegt dan bij zichzelf: ‘Dit doet pijn, laat ik nu eens in een hoekje gaan zitten spelen om mijzelf te troosten met mijn speelgoed’ (in het Engels gebruiken ze zo’n mooi woord: soothing). Maar hij vertoont dit gedrag wel. Dit type peuter wordt de schildpad. De schildpad is degene die geleerd heeft zich stilletjes terug te trekken als de dingen pijnlijk worden.
De chimpansee eist zijn aandacht op
Er zijn ook peuters die er op een andere manier mee omgaan. Zij trekken hun clownspak aan of eisen die aandacht gewoon op. Zij leren om pijnlijke momenten zó op te lossen. Deze noemen we de chimpansees.
Jong geleerd, oud gedaan ;-(
Als zoiets werkt als je drie jaar oud bent, dan werken deze mechanismen natuurlijk ook als u vier, zeven, tien, twintig, dertig jaar oud bent. Gedrag dat we als kind leerden om te kunnen ‘overleven’, passen we vaak onbewust vandaag nog toe. Op ons werk, maar ook in onze relatie.
Er zijn inmiddels een groot aantal mooie boeken die dergelijke overlevingsmechanismen in ons leven beschrijven: ‘Herontdekking van het Ware Zelf’, Ingeborg Bosch, ‘Het drama van het begaafde kind’, Alice Miller en het bekende boek van Harville Hendrix, ‘Getting the love you want’, dat u als Nederlandse samenvatting kosteloos van mijn website kan downloaden.
Het drama: schildpadden voelen zich aangetrokken tot chimpansees!!!
En nu de dramatiek: een schildpad voelt zich in eerste instantie aangetrokken tot een chimpansee. Dat geldt niet alleen voor partnerrelaties, maar ook vaak voor vriendschappen, en zakelijke relaties.
Het wezen van elke relatie staat of valt met de manier waarop beiden de behoefte aan veiligheid en verbinding invullen. De chimpansee heeft daarbij andere behoeften dan de schildpad. Onder druk trekt de schildpad zich terug en wordt de chimpansee expressief.
Het spanningsveld in de relatie
Als de chimpansee wil praten, omdat hem iets dwarszit, zal hij met lading zoiets zeggen als: “We moeten eens nodig praten!” De schildpad reageert hierop vooral op de lading die de chimpansee non-verbaal overbrengt. Het gevolg is dat hij zich daarop terugtrekt in zijn schild. Hierop gaat de chimpansee kloppen op het schildje. De schildpad zal zich dan nog meer terugtrekken. Aangezien de chimpansee het gevoel heeft dood te gaan als er geen contact komt, gaat hij dansen, springen en pakt desnoods de schildpad met schild en al op om het door elkaar te schudden. Maar… de schildpad trekt zich daarop alleen maar verder terug. En als hij het zat wordt, komt hij naar buiten en bijt.
Ik weet nog goed hoe het voelde toen ik ooit werd gebeten door een schildpad: wat deed dat zeer. En waarschijnlijk is dat voor u als chimpansee ook wat u voelt als u wordt ‘gebeten’ door uw schildpad.
Expressief versus isolerend
De beleving van de schildpad is als reactie op dat gedrag van de chimpansee dat hij zich geteisterd voelt door de expressieve opstelling van de chimpansee. De chimpansee voelt zich gekweld door de zich isolerende emotionele houding van de schildpad.
Zowel de chimpansee als de schildpad hebben de idee op hun eigen manier, lees: eigen stijl, enorm veel te doen voor de relatie, maar realiseren zich niet dat ze de ander niet bereiken omdat hun taal van liefde anders is. Een schildpad zei onlangs nog: ‘Ik doe alles voor haar, wat kan ik nog meer doen! Het is net of het niet telt’. Dit soort uitspraken doen chimpansees op hun beurt ook.
Zelfde behoefte, andere liefdestaal
Gary Chapman kwam jaren geleden met dat briljante boekje : De 5 talen van de liefde. Hierin beschrijft hij hoe mensen verschillende talen van liefde hebben en dat de ander zich gewaardeerd voelt als je aansluit bij zijn voornaamste taal van liefde. De een wil aanraking, de ander kwaliteitstijd samen. De 5 talen zijn:
- Bevestigende, positieve woorden, complimenten en bemoedigingen;
- Kwaliteitstijd samen
- Geschenken ontvangen;
- Dienstbaar zijn, wat doen voor de ander;
- Lichamelijke aanraking, omhelzing, hand vasthouden, rug masseren, seks.
De ander echt leren snappen
Hoe kunnen we vanuit de liefdestalen de uitspraak ‘Ik heb er werkelijk alles aan gedaan om deze relatie te redden’ beter begrijpen? De pijn die achter deze uitspraak schuil gaat, is diep. Echter, de pijn zit hem er vooral in dat een relatie samen wordt gemaakt. De veiligheid en de mate van verbinding die uw partner nodig heeft, zal afwijken van die van u. En de belangrijke sleutel is dat u de taal van de ander leert snappen en spreken.
Tot slot
Uiteraard is een relatie vaak complexer dan de beeldspraak beschrijft. Het ligt vaak niet zo zwart/wit. Immers de dynamiek kan binnen een relatie zomaar omdraaien, zeker als het over bepaalde onderwerpen gaat. Daarnaast kan het ook zijn dat dezelfde types met elkaar een relatie te hebben. Toch kan de beeldspraak helpen om patronen duidelijk te maken. Beide partners hebben daarin iets te kiezen:
Het moeilijkste in een relatie is om de partner daar te ontmoeten waar hij is, in plaats van waar u wilt of vindt dat hij moet zijn.
Dat betekent dat u de eigenheid van uw partner in essentie eerst moet aanvaarden, wil er iets kunnen veranderen. Dan kan de volgende stap komen. En dat is dat u de drie onzichtbare verbindingsfactoren leert hanteren. Dan kan een transformatie in uw relatie tot stand komen.
Hier leest u over in het weblogartikel: “Waarom u wellicht beter bij uw huidige partner kunt blijven”.
Andere artikelen
Waarom mannen naar porno kijken »
Help!!! Mijn man is een watje! (en wat eraan te doen) »
Ben ik een chimpansee of schildpad? »
Waarom u wellicht beter bij uw huidige partner kunt blijven »
4 Stappen als u samen een droom verliest of iets ergs meemaakt »
Hoe uw brein een goede relatie in de weg staat »
Het is beter te luisteren dan te winnen »
Conflicten oplossen: hij wil altijd gelijk hebben! »
Dramadriehoek – Stop met redden in relaties »
Brainspotting – de revolutionaire individuele therapie »
Kan mijn gevoel voor mijn partner weer terugkomen? »
Ik ben je ff helemaal zat (waar zit de rek er dan nog in….) »
7 Tips om met weerstand om te gaan »
Eerste boek nu bij Bol.com en alle andere boekhandels »
Interview met De Stad Amersfoort »
Herken of een training bijdraagt aan blijvende positieve resultaten »
Waarom heeft onze training Persoonlijke Effectiviteit zoveel impact? »
Trauma verwerken met ouder-kindbezoek »
5 oorzaken waardoor mensen boos worden »
Hoe kan vertrouwen weer herstellen? »